Te islandzkie zdania na pewno ci siÄ nie przydadzÄ

aneta.krejczy

Podczas wizyty w Islandii pomocna jest znajomoĹÄ pewnych kluczowych sformuĹowaĹ w jÄzyku islandzkim, np.: „gĂłðan dag” / „dzieĹ dobry”, „takk fyrir” / „dziÄkujÄ” i „matseðilinn takk” / „poproszÄ menu”. SÄ jednak takĹźe takie zdania, ktĂłrymi nie powinieneĹ zawracaÄ sobie gĹowy.

1. „Hvar er næsti McDonald’s?“ / „Gdzie znajduje siÄ najbliĹźszy McDonald?”
Nie, nie dostaniesz Big Maca. W Islandii nie ma McDonaldĂłw. IstniaĹa tu przez chwilÄ sieÄ fastfoodĂłw z trzema punktami sprzedaĹźy, ale zostaĹa zamkniÄta w roku 2009. WĹaĹciciel utrzymywaĹ, Ĺźe miaĹo to zwiÄzek z kryzysem ekonomicznym. Prawdopodobnie jednak lokalne burgery - dziÄki jakoĹci swoich wyrobĂłw - po prostu zniszczyĹy konkurencjÄ. Podobnie nie znajdziesz w Islandii Starbucksa, gdyĹź lokalne kawiarnie serwujÄ o wiele lepszÄ kawÄ.

2. „Hvar er næsta lestarstĂśð?“ / „Gdzie znajduje siÄ najbliĹźsza stacja kolejowa?”
W Islandii nie ma pociÄgĂłw. Po kraju podrĂłĹźuje siÄ samochodami, samolotami, Ĺodziami, rowerami lub pieszo.

3. „Hvernig verður veðrið Ă kvĂśld? / „Jaka bÄdzie pogoda dziĹ wieczorem?“
Pogoda w Islandii sĹynie ze swej nieprzewidywalnoĹci. Najlepiej spakuj zarĂłwno krĂłtkie spodenki, jak i pĹaszcz przeciwdeszczowy. Wiedz teĹź, Ĺźe nie jest niczym nadzwyczajnym, gdy wiatr w przeciÄgu jednej godziny wieje kolejno ze wszystkich stron.

4. „Er þetta besta verðið sem þĂş getur boðið?” / „Czy to ostateczna cena?”
W Islandii w ogĂłle nie istnieje zwyczaj targowania siÄ, ani w restauracjach, ani w sklepach. Ceny sÄ sztywne i dlatego kwota, jakÄ pĹacisz, jest taka sama jak w menu czy na metce.

5. „Hvað er venjulega gefið Ă þjĂłrfĂŠ?” / „Ile wynosi standardowy napiwek?”
W Islandii nie ma zwyczaju dawania napiwkĂłw. Ceny w menu zawierajÄ wszelkie koszty. Tak samo jest w taksĂłwkach i w przypadku innych usĹug. ZwiÄzki zawodowe sÄ silne i ludzie pracujÄcy w sektorze usĹug nie muszÄ liczyÄ na napiwki jako czÄĹÄ swojego zarobku.

6. „Hvar fæ ĂŠg ĂłdĂ˝rt ĂĄfengi?” / „Gdzie moĹźna kupiÄ najtaĹszy alkohol?”
Alkohol nigdy nie jest w Islandii tani, ale po spadku wartoĹci* islandzkiej korony zakup tego produktu nie rujnuje portfela zagranicznych przybyszĂłw, jak miaĹo to miejsce w przeszĹoĹci. ZauwaĹź, Ĺźe alkohol dostÄpny jest jedynie w sklepach Islandzkiej Krajowej SpĂłĹki Alkoholu i Tytoniu (VĂnbĂşðin), ktĂłrych jest w kraju 48, jak rĂłwnieĹź w barach i restauracjach, ktĂłre posiadajÄ koncesjÄ.

7. „Hvar byrjar rĂśðin?” / “Gdzie jest poczÄtek kolejki?”
ByÄ moĹźe nie jest to zupeĹnie bezuĹźyteczne pytanie, ale jest to draĹźliwa kwestia, gdyĹź Islandczycy sÄ zazwyczaj niezdyscyplinowani, gdy przychodzi do formowania uporzÄdkowanej kolejki. JesteĹmy na co dzieĹ nieznoĹni w sklepach, a podczas weekendĂłw wokĂłĹ barĂłw i restauracji zachowujemy siÄ naprawdÄ strasznie.

8. „Er heitt vatn Ă boði Ă allan dag?“ / „Czy przez caĹy dzieĹ dostÄpna jest ciepĹa woda?“
DziÄki bogactwu geotermalnej energii w niemalĹźe wszystkich czÄĹciach kraju wiÄkszoĹÄ miejsc ma niezawodne ĹşrĂłdĹo gorÄcej wody, zatem jeĹli lubisz, moĹźesz spÄdziÄ pod prysznicem caĹy dzieĹ bez obaw o wysoki rachunek. Temat ten wiÄĹźe siÄ rĂłwnieĹź z nastÄpnym pytaniem.

9. „Get ĂŠg fengið venjulegt vatn Ă sturtuna hjĂĄ mĂŠr?” / „Czy mogÄ mieÄ pod prysznicem normalnÄ wodÄ?”
Przykro mi. NiemalĹźe we wszystkich domach w Islandii w rurach pĹynie naturalnie gorÄca geotermalna woda, ktĂłrej towarzyszy mocny zapach siarki. NiektĂłrzy opisujÄ go jako przywodzÄcy na myĹl zgniĹe jajka, lecz jest to zdecydowanie przesadzone.

10. „Get ĂŠg fengið alvĂśru hest frekar en smĂĄhest?“ / „Czy mogÄ prosiÄ o normalnego konia zamiast kucyka?”
Islandzka hodowla koni byĹa prowadzona w izolacji, dlatego zwierzÄta sÄ maĹe, nawet rozmiarĂłw kucykĂłw. Z powodu zagroĹźenia chorobami, islandzkie prawo uniemoĹźliwia sprowadzanie koni z zagranicy, a te, ktĂłre sÄ wywoĹźone, nie mogÄ powrĂłciÄ do kraju. W efekcie tego istnieje tu jedynie jedna rasa, tzw. kuc islandzki.

ĹšrĂłdĹa:
* http://www.visir.is/10-useless-icelandic-phrases-you-should-not-bother-to-learn/article/2014141129163,
* http://icelandmag.com/article/10-useless-icelandic-phrases-you-should-not-bother-learn.

Tekst zostaĹ zmieniony przez autorkÄ. SĹowo "dewaluacji" zostaĹo zmienione na "spadku wartoĹci".
_________________
Aneta Krejczy
Instytut PĂłĹnocny

gisli74

JeĹli moĹźna coĹ dodaÄ z wĹasnych obserwacji:
- ceny alkoholu, liczone w euro czy w dolarach, nie zmieniĹy siÄ w wyniku dewaluacji korony, a jeĹli juĹź to w gĂłrÄ,
- nie ma McDonalda, ale jest KFC, zatĹoczone caĹy dzieĹ,
- deszcz pada zazwyczaj z lewej do prawej, a czÄsto z doĹu do gĂłry,
- moĹźe maĹo bywam, ale nigdy nie zauwaĹźyĹem, aby Islandczycy byli niezdyscyplinowani w kolejkach, wrÄcz przeciwnie. Oni w zasadzie nie sÄ zestresowani, wiÄc nie tĹoczÄ siÄ i sami pilnujÄ kolejki. ZabawnÄ sprawÄ jest to, Ĺźe potrafiÄ godzinÄ jeĹşdziÄ po parkingu, aby znaleĹşÄ miejsce jak najbliĹźej wejĹcia, podczas gdy 20m dalej wszystko jest puste,
- oczywiĹcie, Ĺźe pod prysznicem jest normalna woda. Wszystkie prysznice w Islandii sÄ zaopatrzone w baterie termostatyczne i regulacja temperatury jest dziecinnie prosta. Woda o zapachu siarki zdarza siÄ wyjÄtkowo (wiÄkszoĹÄ dostawcĂłw ciepĹej wody, wodÄ geotermalnÄ podgrzewa normalnÄ wodÄ),
- najbardziej zabawny widok, jaki moĹźna zobaczyÄ w Islandii to Islandczyk na koniu. Zazwyczaj wysocy ludzie, wyglÄdajÄ komicznie na tych malutkich konikach, gdy muszÄ nogami szorowaÄ po ziemii. Jak to byĹo u Sienkiewicza?
ChorÄgiew na psach siedzi Smile

))

aneta.krejczy

Ceny alkoholi sÄ moĹźe takie same czy czasem wyĹźsze, ale dla turysty, ktĂłry zarabia w euro, bÄdÄ niĹźsze, jeĹli korona islandzka ma niĹźszÄ wartoĹÄ. To tak jak w Indiach w ostatnich latach. Cena rupii jest niska i w efekcie tego wszystko jest dla turystĂłw taĹsze, choÄ pĹacÄ tyle samo rupii za towar czy usĹugÄ, np. coĹ, co kosztuje 300 Rs., w pewnym momencie miaĹo dla mnie wartoĹÄ prawie 21 zĹ, a w zeszĹym roku juĹź tylko 15 zĹ.

To chyba jednak ja wprowadziĹam Was w bĹÄd, gdyĹź uĹźyĹam okreĹlenia 'dewaluacja', ktĂłre oznacza 'obniĹźenie wartoĹci'. Jednak w jÄzyku ekonomicznym 'dewaluacja' i 'deprecjacja' waluty to bardzo konkretne okreĹlenie o trochÄ innym znaczeniu. Powinnam napisaÄ o 'deprecjacji' korony. Nie zrobiĹam tego, bo raczej nie uĹźywa siÄ takiego okreĹlenia w mowie potocznej.
_________________
Aneta Krejczy
Instytut PĂłĹnocny

gisli74

Nie do koĹca rozumiem, co do mnie mĂłwisz, dlatego rĂłwnieĹź posĹuĹźÄ siÄ przykĹadem:
1L wĂłdki Reyka w roku 2007 w vinbudzie kosztowaĹ 4900 ISK co rĂłwne byĹo ok. 54 EUR, dzisiaj ten sam 1L kosztuje 9500 ISK co daje po aktualnym kursie ok. 59 EUR.
Moje pytanie - dla turysty czy nieturysty jakie niĹźsze?

OczywiĹcie pamiÄÄ ludzka zawodna jest, jeĹli ktoĹ posiada paragon z 2007 roku to zapraszam do dyskusji.

aneta.krejczy

Widzisz, to jest przykĹad produktu, ktĂłry ma teraz dwa razy wyĹźszÄ cenÄ. JeĹźeli wszystkie alkohole tak podroĹźaĹy, to faktycznie spadek wartoĹci korony nic tu turystom nie daĹ. W takiej sytuacji TwĂłj komentarz jest bardzo przydatny.
_________________
Aneta Krejczy
Instytut PĂłĹnocny

gisli74

Jestem staĹym bywalcem, to wiem, Ĺźe wszystkie tak podroĹźaĹy Smile

Nie znam cen piwa, bo nie pijÄ.