Cala prawda o islandzkiej gospodarce - tlumaczenia artykulow

rangurmadur · Gość

Pomimo ze watkow o kryzysie jest juz duzo to zaden z nich nie sluzy popularyzacji rzetelnych tekstow w jezyku polskim. Moim zamiarem jest aby kto moze umieszczal w tym watku rzetelne tlumaczenia artykulow na temat Islandii, niedostepnych w polskich mediach, zawsze podajac link do tekstu zrodlowego.

Oto tlumaczenie wystapienia ekonomisty Roberta Wade'a :

http://economicdisaster.wordpress.com/2009/01/13/robert-wades-speech-in-reykjavik/

Islandia - przyczyny kryzysu i drogi wyjscia.

ROBERT WADE

DLACZEGO TUTAJ JESTEM?

10 lat temu opisywalem kryzys finansowy w Azji wschodniej, a w ciagu ostatnich kilku lat odwiedzalem Islandie bardziej z powodow osobistych, a nie zawodowych. W miare poznawania islandzkiego systemu finansowego zaczalem dostrzegac podobienstwa z zjawiskami jakie mialy miejsce w kryzysie Azji wschodniej, i od lata 2007 zaczalem sie obawiac o przyszlosc islandzkiego systemu finansowego. Islandia miala w tym czasie rekordowy wysoki deficyt w obrotach handlowych (roznica pomiedzy wartoscia importu a eksportu byla wieksze niz w jakimkolwiek panstwie na swiecie). Jednakze islandzka korona w tym czasie zamiast oslabiac sie, wciaz sie umacniala. Widzialem ze wielu moich islandzkich przyjaciol jest zadluzonych po uszy w kredytach denominowanych w zagranicznych walutach, co narazalo ich na przykre konsekwencje oslabienia kursu korony.
Tym samym Islandia wydawala sie byc w podobnej sytuacji do Wschodniej Azjii w latach 1996-1997, czyli tuz przed tamtejszym kryzysem.
Podczas przemowienia na spotkaniu z przedstawicielami islandzkich bankĂłw, biznesu i wladz ostrzegalem ze Islandzka gospodarka to dynamit z zapalonym lontem. Sluchacze byli jednak nieprzekonani, a kilku ludzi stwierdzilo ze to sianie paniki.

KRYZYS SWIATOWY

Wielu analitykow zgadza sie dzisiaj, ze swiatowa ekonomia nie wchodzi juz w recesje, ale w gleboki kryzys, kiedy produkcja spada i ceny takze spadaja. I sa zgodni ze kryzys ten potrwa kilka lat zanim wskazniki zaczna sie podnosic.
Paul Krugman, laureat Nagrody Nobla w ekonomii za rok 2008, powiedzial tydzien temu:
"To wyglada niezwykle podobnie do poczatkow Wielkiego Kryzysu z lat 20. Ostatnie wskazniki ekonomiczne sa przerazajace, nie tylko w odniesieniu do USA, ale takze calej swiatowej gospodarki. Produkcja wszedzie spada, banki nie udzielaja kredytow, konsumenci nie kupuja."

Nie jest to jednak zmierzch kapitalizmu, ale mamy kryzys systemu, a nie kryzys w systemie jak kryzys Wschodniej Azji, i jest to pierwszy kryzys sytemu od lat '30.
Kluczowe cechy tego kryzysu to po pierwsze - jego ogolnoswiatowy zasieg, nie ma zadnych szybko rozwijajacych sie regionow ktore mogly by przejac role motoru napedowego swiatowej gospodarki, po drugie - wszelkie instrumenty regulacyjne zawiodly, pozostawiajac rzady panstw niezdolne do wyprowadzeniu swoich panstw z kryzysu.
Rzad USA, na przyklad zastosowal wszystkie konwencjonalne i niekonwencjonalne sposoby by rozwiazac kryzys, lacznie z doktryna "szoku i strachu" Colina Powella, a mimo to problemy amerykanskiej gospodarki staly sie tylko jeszcze wieksze.

Swiatowa gospodarka na przelomie marca-maja 2009 prawdopodobnie osiagnie kolejny punkt krytyczny, podobny to tego z wrzesnia 2008, kiedy upadl bank Lehman Bros. Zlozy sie na to rosnaca swiadomosc faktu ze miliony ludzi zarowno w bogatych, jak i biednych krajach doswiadczaja szybkiego spadku poziomu zycia; ze sytuacja staje sie coraz gorsza, a nie lepsza, ze kryzys wymknal sie spod kontroli wladz i instytucji krajowych i miedzynarodowych.

Rzady panstw musza uzyc tych pozostalych do marca-maja 2009 kilku miesiecy na przygotowanie sie do poradzenia sobie z gwaltownym wzrostem bezrobocia, upadkiem kapitalowych funduszy emerytalnych, i gwaltownymi protestami i gniewem ich wlasnych obywateli. Watpie , aby swiatowa, w tym islandzka gospodarka powrocila na droge wzrostu przed koncem 2010.

Z drugiej strony, dobra strona kryzysu jest ze zdyskredytowal on, lub nawet obalil ideologie neoliberalnego wolnego rynku, dominujaca w mysli ekonomicznej ostatnich 30 lat, w Islandii i gdziekolwiek indziej. Rzady panstw musza interweniowac w gospodarce zdecydowanie bardziej niz w przeszlosci z powodu spektakularnego upadku rynku, ktorego wyrazem jest obecny kryzys.

Kolejna dobra informacja jest to, ze jak swiatowa gospodarka podniesie sie okolo 2015 roku, to mozna spodziewac sie okresu 20-30 lat stabilnego wzrostu, w ktorym liczyl sie bedzie kapital produkcyjny bardziej od kapitalu finansowego. Kapital prdukcyjny bedzie duzo wiekszym oparciem dla stworzenia warunkow do podnoszenia stopy zyciowej i inwestycji infrastrukturalnych niz kapital finansowy w ciagu ostatnich 30 lat. Problemem na dzisiaj jest jednak jak przejsc przez najblizsze lata kryzysu, wahan i stagnacji zanim dojdziemy do czasow nowego dobrobytu.

TERAZ O ISLANDII

1. CZY KRYZYS W ISLANDII BYL NIEUNIKNIONY, NAWET BEZ WPLYWU KRYZYSU SWIATOWEGO ?

-odpowiedz brzmi - TAK

Nie ma watpliwosci ze kryzys, ktory zaczal sie rozkrecac w USA i UK i opanowywac swiat w lecie 2008, pogorszyl sytuacje w Islandii.

Ale Islandczycy nie moga uwazac ze kryzys w Islandii to tylko pech, lub tez ze sa niewinnymi ofiarami kryzysu swiatowego. Islandia doswiadczylaby duzego kryzysu, nawet gdyby kryzys swiatowy nie nastapil.

Z dwoch powodĂłw:

Po pierwsze,
pomysl stworzenia z Islandii miedzynarodowego centrum bankowego byl szalony od samego poczatku.
Kiedy Islandczycy cieszyli sie ze ich malutki kraj ma 3 banki wsrod swiatowych 300 najwiekszych bankow, zignorowali oni niebezpieczenstwo posiadania tak wielkich bankow dzialajacych w oparciu o tak mala gospodarke z wlasna mala waluta i z nieograniczonymi wplywami i wyplywami kapitalu. Banki byly za duze by islandzki bank centralny stanowil dla nich "kedytodawce ostatniej szansy". Banki te nie powinny rozrosnac sie do tych rozmiarow, pozostajac jednoczesnie wciaz zarejestrowane w Islandii. Dla porownania Kraje baltyckie takze sa w duzym stopniu zadluzone, ale nie sa tak bardzo dotkniete kryzysem, gdyz nie probowaly zrobic z siebie miedzynarodowych centrow finasowych, a wiekszosc bankow tam dzialajacych jest wlasnoscia zagraniczna, tym samym posiadajac zagranicznych "kredytodawcow ostatniej szansy".

Po drugie,
powodem dla ktorego islandzka gospodarka doswiadczylaby duzego kryzysu, nawet bez udzialu kryzysu swiatowego byl fakt ze gospodarka okazala sie byc zbudowana na falszywych zalozeniach.
Rzad ustalil wysokie stopy procentowe i pozwolil na nieograniczone przeplywy kapitalu. Wysokie stopy rocentowe przyciagaly zgraniczny kapital, glownie lokowany w instrumentach finansowych. Duzy naplyw kapitalu powodowal umacnianie sie islandzkiej korony. Przewartosciowana korona sprawiala ze import wszelkich towarow stal sie wzglednie tani. Spowodowalo to takze ze Islandczycy zaczeli zaciagac kredyty w obcych walutach. Kombinacja wysokich stop procentowych, naplywu kapitalu i przewartosciowanie korony wykreowalo boom i przez kilka ostatnich lat bylo blogoslawienstwem zyc i mieszkac w Islandii. Islandczycy zaciagali kredyty jakby mialo nie byc jutra.

Pomiedzy 2003 a 2007 calkowity dlug zagraniczny Islandii wystrzelil w niebo do niespotykanego poziomu 700 i 800% PKB. Bylo to blisko swiatowego rekordu nierownowagi makroekonomicznej. Ale caly ten model wzrostu oparty byl na zaleznosci od zagranicznych kredytowcow chetnych do ciaglego udzielania kredytow na biezaco. Kiedy zagraniczny kapital przestal naplywac, cala ta odwrocona piramida dlugĂłw zaczela sie rozwijac.

Dla zobrazowania taki przyklad:
Powiedzmy ze moj krawiec pozycza mi pieniadze, bym mogl zamawiac u niego garnitury. Przez jakis czas bede szczesliwy i podziwiany przez przyjaciol paradujac w ciagle nowych garniturach. Ale problem przyjdzie kiedy krawiec zacznie nalegac na splate dlugu. Wtedy juz nie bede taki zadowolony i bede zmuszony sprzedac garnitury po wyprzedazowych cenach.
Islandzkie spoleczenstwo czeka teraz okres kilku, kilkunastu lat splacania dlugow za przeszly okres nadmiernej konsumpcji.

W rzeczy samej, problemem nie jest obecny kryzys, ale to jak odejsc od tego pomylonego konsumpcyjnego stylu zycia ostatnich 10 lat i wypracowac model zrownowazonego rozwoju na lata przyszle.

CZY RZAD ISLANDII MOGL PODJAC DZIALANIA ZAPOBIEGAWCZE, LAGODZACE SKUTKI KRYZYSU ?

-TAK

Podatnosc na zalamanie islandzkich bankow byla znana rynkom kapitalowym juz w lecie 2006, kiedy kondycja swiatowego rynku finasowego byla jeszcze zdrowa.
Islandzki rzad mogl zwrocic uwage na ostrzegawcze sygnaly i mogl podjac dzialania by uchronic gospodarke od kryzysu bankowego, ale nie zrobil nic.

W lecie i jesieni roku 2006 islandzkie banki mialy juz trudnosci ze sprzedaza islandzkich obligacji w celu dalszego pozyczania pieniedzy, gdyz potencjalni kupcy byli swiadomi ze bilansy bankow sa niezrownowazone, banki mialy zaciagniete za duzo dlugĂłw.

To powinno dac wyrazny sygnal wlascicielom bankow, czlonkom zarzadu, bankowi centralnemu i nadzorowi finansowemu ze cos idzie bardzo zle i ze banki powinny zmniejszyc swe zadluzenie i swa ekspansje.

Zamiast tego banki skierowaly sie w strone rynku detalicznego, otwierajac internetowe rachunki Icesave, Singer i Friedlander. Zaczely pozyskiwac depozyty na terenie UK, Holandii i Niemiec oferujac nieco wyzsze oprocentowanie niz banki w tych krajach.

To sprawilo ze islandzkie banki nie podjely zadnego dzialania by uczynic system bankowy bezpieczniejszym. Sukces w pozyskiwaniu depozytĂłw w UK, Holandii i Niemczech zachecil ich do dalszych ryzykownych dzialan, z pelnym lekcewazeniem zasad bezpieczenstwa.

W skrocie, upadek islandzkiego systemu bankowego w pazdzierniku 2008 byl bezposrednim skutkiem swiatowego kryzysu. Ale upadek tych bankow nastapilby i tak predzej czy pozniej.

Upadek byl tym bardziej mozliwy, ze ekspansja bankow i firm inwestycyjnych byla oparta na nieuczciwych praktykach, lacznie z oszukiwaniem w wycenie aktywow i niewiarygodnym niedbalstwem i niekompetencja przedstawicieli nadzoru finansowego.

Ponadto- rzad, bank centralny, nadzor finansowy ignorowaly wielokrotnie powtarzane ostrzezenia. Na przyklad, kiedy Robert Aliber, jeden z swiatowej slawy ekspertow od systemow i kryzysow finansowych pojawil sie w Islandii w 2007 i ponownie w 2008 i ostrzegal o zblizajacym sie wielkim niebezpieczenstwie, jego ostrzezenia byly szeroko ignorowane przez islandzkich ekonomistow i urzednikow. W 2007 Aliber objechal Reykjavik liczac dzwigi budowlane i powiedzial w publicznym przemowieniu "Macie rok, zanim uderzy kryzys". Aliber zapytany co trzeba zrobic by rzad wzial te ostrzezenia powaznie powiedzial- "Ci, ktorzy widza co sie dzieje niech krzycza, glosniej i glosniej".

CO RZAD ISLANDII POWINIEN ZROBIC TERAZ ?

Islandzkie obligacje sa obecnie warte 1 do 7% swej nominalnej wartosci. To jest miara islandzkiego kryzysu. Droga wyjscia bedzie dluga, poniewaz uplynie duzo czasu zanim swiatowy rynek finansowy zacznie z powrotem na powaznie traktowac islandzkie banki, tak kiepska jest ich reputacja.

Przez nastepne kilka miesiecy, do okolo maja 2009, Islandia ma czas na dzialanie. Po tym okresie duza czasc dlugu musi zostac zrefinasowana i to czy to sie stanie, w jaki sposob i jakim kosztem zalezy od dzialan rzadu w ciagu kilku nastepnych miesiecy.

NATYCHMIASTOWE KROKI

Pierwszym natychmiastowym krokiem w kierunku odrodzenia systemu finasowego Islandii jest powolanie zespolu wysokowykwalifikowanych ekspertow zagranicznych (nie Islandczykow, jako ze Islandia takowych nie posiada, a ci co rzadza udowodnili swoj brak kompetencji) w celu opracowania sposobu restrukturyzacji dlugu i poszukania nowych zrodel dochodu. Powinno to byc zrobione w tuz po upadku bankow w pazdzierniku (jak powiedzialem w wywiadzie udzielonym islandzkiej TV w tamtym czasie).
Zamiast tego widzielismy serie zupelnie chaotycznych dzialan jako ze rzad, ministerstwo finansow i nadzor finansowy nie mial wystarczajacej wiedzy do oceny aktualnego stanu aktywow i pasywow islandzkich bankow oraz firm inwestycyjnych.

Kolejnym krokiem jest dymisja szefa Banku Centralnego - Davida Oddsona. Odsson udowodnil ze niewiele wie o finansach miedzynarodowych. Gdyby wiedzial wiecej nie wprowadzilby sztywnego kursu korony do euro w pazdzierniku 2008, kiedy Islandia niemal w ogole nie miala rezerw walutowych, a decyzje ta podjal bez konsultacji z innymi ekonomistami. Jego dymisja bylaby sygnalem dla swiata ekonomicznego ze Islandia naprawde chce wyjsc z kryzysu i wrocic na droge rozwoju.

Trzecim krokiem sa oficjalne przeprosiny dla narodu ze strony premiera za doprowadzenie do obecnej sytuacji.Zadziwiajace jest ze do tej pory nikt z wyzszych urzednikow panstwowych nie wyrazil czegos podobnego do przeprosin wobec narodu. Jedynym wyjatkiem jest lider socjaldemokratow, ktory wszedl do rzadu dlugo po fakcie kiedy powinno byc jasne dla poprzedniego rzadu ze islandzki system bankowy nei jest stabilny. Najlepszym wyjsciem bylo rozpisanie nowych wyborow.

KOLEJNE KROKI

Zatrudnienie
Rzad islandzki powinien aktywnie uczyc sie od innych rzadow jak sobie radzic w celu ochrony miejsc pracy i zminimalizowania bezrobocia, na przyklad:

a)subsydiowac pracodawcow oferujacych praktyki dla absolwentow szkol, zamiast subsydiowac prywatne osrodki szkoleniowe

b)subsydiowac pracodawcow w celu utrzymywania pracownikow na etatach ze zmniejszona iloscia godzin, zamiast calkowitego zwalniania, rzad placilby za dni bez pracy

c)uchwalic system robot publicznych, wykonywanie realnej pracy za najnizsza stawke, od prac socjalnych do budownictwa

Celem powinno byc zminimalizowanie liczby osob pobierajacych zasilek dla bezrobotnych, gdyz istneiej niebezpieczenstwo powstania "straconego pokolenia" mlodych ludzi opuszczajacych szkoly i nie majacych szans na zdobycie doswiadczenia zawodowego.

EMERYTURY

Rzad powinien interweniowac by chronic tych, ktorzy obecnie pobieraja emerytury i zastosowac srodki zapobiegajace upadkowi funduszy emerytalnych.

REFORMA PRAWA FINANSOWEGO

Rzad musi dopracowac regulacje prawne i ich egzekwowanie w sektorze finansowym. Wychodzac z kryzysu, na swiecie bedzie panowal trend do traktowania uslug finansowych podobnie jak alkoholu, narkotykow, materialow wybuchowych i hazardu, czyli tych obszarow gdzie niekontrolowany dostep do produktu powoduje duze koszty spoleczne, dlatego rynek danego produktu jest ograniczony, i odgornie regulowany.

Bardziej szczegolowo, swiatowe rzady musza jasno okreslic ktore firmy inwestycyjne moga liczyc na wsparcie "kredytodawcy ostatniej instancji" i byc pewnym ze dzialanie tych firm odbywa sie w ramach scisle okreslonych zasad bezpieczenstwa - wraz z okresleniem maksymalnego pulapu dlugu proporcjonalnego do ich aktywow.
Po drugie, rzady powinny naciskac na rozdzielenie bankowosci komercyjnej od inwestycyjnej, jak to bylo w USA przed 1999 rokiem.
Po trzecie, rzady powinny dazyc do stworzenia systemu bankowosci opartej na stabilnym i ostroznym zarzadzaniu, a nie nadmiernej i ryzykownej "innowacyjnosci". Mozemy spodziewac sie ze wylania si ez tego banki dzilajace bardziej jako instytucje dobra publicznego, a nie firmy dazace tylko do zmaksymalizowania zyskow dla swoich udzialowcow.

W Islandii, kompetencje banku centralnego i nadzoru finansowego powinny byc scisle okreslone i uporzadkowane, szczegolnie teraz jak okazalo sie ze teoria jakoby wolny rynek sam sie moze regulowac upadla. Powinno sie przeprowadzic dochodzenie dlaczego nadzor finasowy dzialal bardziej po stronie bankow, zamiast jako instytucja nadzorujaca i okreslajaca przepisy regulujace ich dzialanie.

REFORMA ADMINISTRACJI

Kryzys ukazal znaczace braki i niepokojace zjawiska w islandzkiej administracji publicznej. Jako rzad bedzie musial bardzo aktywnie ingerowac w gospodarke w ciagu kolejnych kilku lat niezmiernie wazne jest poprawienie dzialania sluzby publicznej.

Mala wielkosc Islandii oznacza ze nepotyzm (obsadzanie stanowiskam czlonkami rodziny), uklady, "przyjaciele przyjaciol" sa na porzadku dziennym w powolywaniu i awansowaniu urzednikow. Jak osoba z zewnatrz jestem zdumiony ze w Islandii nei ma niczego takiego jak niezalezna obywatelska komisja do sprawdzania kompetencji i umiejetnosci osob powolywanych na wysokie stanowiska.
Bez takiej niezaleznej kontroli, maja miejsce dwa zjawiska:
po pierwsze ludzie sa zatrudniani poniewaz sa "przyjaciolmi przyjaciol", lub sa czlonkami tej samej partii, bez zwracania uwagi czy spelniaja oni merytoryczne kryteria. Nie jest tajemnica , ze na wysokich stanowiskach w Islandii siedzi mnostwo osob, ktore nie przeszloby merytorycznego testu kompetencji. Drugie zjawisko to takie, ze wysyko wykwalifikowane osoby nie sa wpuszczane w szeregi urzednikow, gdyz panoszacy sie tam niedouczeni osobnicy boja sie ze ich niekompetencja wyjdzie na jaw. Ale efekty tych dwoch zjawisk pogarszaja sprawnosc dzialania administracji.

Utworzenie takiej komisji sprawdzajacej kompetencje przy powolywaniu urzednikow znaczaco poprawilo by efektywnosc dzialania administarcji.

PRZYJECIE EURO

Islandia musi zapomniec o idei dalszego funkcjonowania jako miedzynarodowe centrum bankowe. Jest wiele alternatywnych centrow finansowych, ktore dotad nie doswiadczyly takiego upadku. Kraj musi w trybie pilnym znalezc inne obszary dla gospodarki niz bankowosc.

Normalny, na poziomie krajowym, system bankowy musi jednak byc odbudowany i pomocne w tym mogloby sie okazac wejscie do strefy Euro. co prawda w Rzymie, Dublinie i Madrycie duzo sie mowi o porzuceniu euro z powodu niemozmosci niezaleznego kontrolowania polityki monetarnej. Jesli taki dyskusje maja miejsce , mogloby to oznacza ze w strefie euro nastapi rozlam, i tym samym nie byloby rozsadnym dla Islandii w tym samym czasie w ta strefe wstepowac. Jednakze te dyskusje w w/w krajach nie powinny byc traktowane powaznie. Pozostana one przy euro, gdyz wiedza ze powrot do walut narodowych narazi ich na spekulacyjne ataki, jak to mialo miejsce w przypadku islandzkiej korony.

Islandia jednak nie moze wejsc do strefy euro zanim nie ustabilizuje swojej waluty na normalnym rynku wymiany. Powinno sie natychmiast podjac kroki do osiagniecia tego celu i wprowadzenie plynnego kursu euro po znacznej dewaluacji jest jedna z drog.

Wejscie do strefy euro nie tylko ustabilizuje sprawy zwiazane z waluta, nie bedzie juz pokusy by uzywac stop procentowych do stabilizowania waluty, kosztem obciazania przedsiebiorcow wysokimi kosztami kredytu. Ponadto czestsze kontakty islandzkich urzednikow z ich odpowiednikami w unii europejskiej oraz dostosowanie islandzkiej biurokracji do europejskich standardow zahamuje zjawisko nepotyzmu i korupcji.

Jednakze alternatywa do dolaczenia do strefy euro jest porozumienie z Norwegia, ze:
a) ze islandzka korona bedzie polaczon aplynnym kursem z korona norweska
b) ze norweski bank centralny bedzie gotowy wspierac islandzki bank centralny
Byloby to korzystne dla Islandii, jedna istnieje niebezpieczenstwo ze Norwegia, jako gospodarka naftowa ma przewartosciowana walute, i norweskie stopy procentowe rozni asie takze znacznie od stop w strefie euro, gdzie poziom tych stop zalezy od szerszych warunkow ekonomicznych.

A jakie korzysci mialaby z tego Norwegia ?
Po pierwsze, Norwegia bylaby mniej izolowana w EEA, jesli Islandia pozostanie poza strefa euro. Po drugie, Norwegia bedzie miala lepsza pozycje by bronic swej polityki wobec rybolowstwa wobec Unii Europejskiej, jesli Islandia nie przystapi do UE. Wiec Norwegi amoze miec interes w pomocy Islandii by nie wstapila do UE.

Z drugiej strony, Norwegia moze pozwolic Islandii negocjowac czlonkostwo w unii z mysla ze reputacja Islandii jako jednego z niewielu panstw, ktore wlasciwie gospodaruja swoimi zasobami polowowymi wraz z faktem ze po kryzysie gospodarka Islandii bedzie w jeszcze wiekszym niz dotad stopniu zalezna od rybolowstwa, zmiekczy stanowisko UE w kwestii polityki dotyczacej rybolowstwa. W przyszlosci otworzyloby to Norwegii furtke do wynegocjowania lepszych warunkow, gdyby sama zdecydowala sie na dolaczenie do unii. W Norwegii jest spore poparcie do wejscia do unii, lecz koscia niezgody jest wlasnie polityka dotyczaca polowow. Czyli w skrocie kwestia rybolostwa moze byc czynnikiem dla ktorego Norwegia moze wspomoc wysilki Islandii by dolaczyc do UE.

A poki co, jasne jest ze rzad Islandii powinien rozpisac nowe wybory...

PS.Dziekuje za uwage, i mam nadzieje ze niniejszy tekst uzupelnil Szanownym Forumowiczom wiedze w temacie "islandzka gospodarka" Smile

aguska27

Wielkie Dzieki za poswiecenie swego czasu na przetlumaczenie powyzszego tekstu Very Happy

SebastianZ2

rowniez dzoekowac dziekowac XD
_________________
2 good 2 be U

szczepan

Dziekujemy

DmX81 · ILOĹÄ OSTRZEĹťEĹ: 2

kurcze, mi to siÄ czytaÄ nie chce, tyle tego, a tobie chciaĹo siÄ to tĹumaczyÄ Smile

ale fajnie, ze ktoĹ tak lubi sie poĹwieciÄ dla ogĂłĹu Smile

pozdrawiam

P.S. moĹźe dla leniwych zrobiĹbyĹ maĹy spis treĹci i streszczenie Wink

owieczka.23

Wielkie dziÄki !!!
_________________
Bo ja to taki wilk w owczej skĂłrze Smile

Magdam

wielkie dzieki!

qwiat

omg...dzieki wielkie...rozjASNILO MI SIE TROCHE POD KOPULA:)

EHHHH MOZE JEDNAK TE PROTESTY PRZYNIOSA JAKIS SKUTEK...

gregork

KawaĹ dobrej roboty !!!!!!SUPERDZIÄKI !!!!!

dominisia

kurcze to niezly balagan w tej islandii, nie ma co...a rzad to chyba gorszy niz gdziekolwiek:P dzieki za tlumaczenie artykulu:)

afganskibicz · ILOĹÄ OSTRZEĹťEĹ: 2

rangurmadur · Gość

http://www.sciaga.pl/tekst/33590-34-kryzysy_bankowe_w_azji_poludniowo_wschodniej

A tutaj mozna poczytac dokladniej o kryzysie wschodnioazjatyckim z 1997. Przyczyny kryzysu byly bardzo podobne, a po tym jak tamte panstwa (Korea Pld, Filipiny, Tajlandia, Malezja, Indonezja, Singapur) wychodzily z kryzysu, mozna sie dowiedziec co moze czekac Islandie.

PS. Dzieki za wszystkie "dzieki" Smile

turboneta

Oby rzÄd islandzki wyciÄgnÄĹ odpowiednie wnioski z tego wszystkiego co siÄ obecnie dzieje w kraju. Szkoda takiego piÄknego kraju.

Kowboj

DziÄki!CzytaĹem z zapartym tchem,teĹź jestem ekonomistÄ.Przeczytam to raz jeszcze!

aaoodd

Dobra robota Smile

rangurmadur · Gość

http://www.icelandreview.com/icelandreview/daily_news/?cat_id=29314&ew_0_a_id=320666

2marca 2009.
Premier Norwegii Jens Stoltenberg oswiadczyl ze nie bedzie zadnej unii monetarnej miedzy Islandia i Norwegia ucinajac tym samym ostatecznie wszelkie spekulacje na temat przyjecia przez Islandie korony norweskiej.

Jednoczesnie powiedzial, ze Norwegia bedzie dalej pomagac Islandii w wyjsciu z kryzysu i ustabilizowaniu waluty, oraz ze Norwegia pozostawia Islandczykom pojecie decyzji o wstapieniu do UE i przyjeciu euro.

Admin · GĹĂłwny Administrator

ArtykuĹ pana Roberta Wade'a ma jeden duĹźy minus: po fakcie kaĹźdy moĹźe udawaÄ eksperta i proroka.
W kaĹźdej chwili po ziemi chodzÄ ludzie, ktĂłrzy twierdzÄ, Ĺźe jutro wylÄdujÄ kosmici.
Gdy kiedyĹ jacyĹ kosmici wylÄdujÄ, to zawsze bÄdzie moĹźna znaleĹşÄ wariata, ktĂłry dzieĹ wczeĹniej twierdziĹ, Ĺźe jutro przylecÄ Marsjanie...

Co nie znaczy, Ĺźe ekspert nie mĂłgĹ widzieÄ bĹÄdĂłw popeĹnianych przez banki.
Ale czy na 100% banki te miaĹyby problemy, gdyby nie krach bankĂłw w USA? Tego juĹź (w/g mnie) nie wiadomo.

Poza tym autor (Wade) proponuje pewne posuniÄcia, ktĂłre charakteryzujÄ postÄpowanie lewicowych politykĂłw. ProponujÄ tacy wiÄkszÄ kontrolÄ, wiÄcej ograniczeĹ itd.

JednÄ z tez byĹo "mniej innowacyjnoĹci". Nie wiem co kryje siÄ pod tym apelem, ale jeĹli chodzi o innowacyjnoĹÄ technologicznÄ, to jest to raczej gĹupia rada.

Jest jeszcze jeden waĹźny fakt, o ktĂłrym zapomniaĹ Wade w swoim przykĹadzie z krawcem. OtĂłĹź majÄc garnitury na kredyt, moĹźemy (dziÄki dobremu wyglÄdowi) zdobyÄ dobrÄ pracÄ lub spory kontrakt i mieÄ pieniÄdze na spĹatÄ krawca.
Jak to siÄ przekĹada na IslandiÄ? To proste: Islandczycy kupili wiele rzeczy na kredyt, przez to bÄdzie im teraz ciÄĹźej, ale pewne zdobycze cywilizacyjne juĹź u nich zostanÄ, juĹź bÄdÄ na siebie pracowaÄ. Nowoczesne kutry bÄdÄ ĹowiÄ wiÄcej ryb, nowoczesne przetwĂłrnie szybciej i sprawniej przetworzÄ ryby. Dobrze wypromowana turystyka i wysoki poziom cywilizacyjny na Islandii nadal bÄdÄ przyciÄgaÄ turystĂłw.

Dlatego wĹaĹnie warto poĹźyczaÄ pieniÄdze na cele inwestycyjne - nawet jeĹli projekt nie wypali, zostaje doĹwiadczenie, sprzÄt, kooperanci, wiedza, kontakty itd.
Gdyby dziĹ Islandia miaĹa stan finansĂłw identyczny z Mozambikiem, to i tak Islandia ma 100 razy lepiej od Mozambiku:
a) rozwiniÄte spoĹeczeĹstwo
b) wysokÄ kulturÄ prawnÄ
c) rozwiniÄty przemysĹ rybny, turystyczny i hutniczy
d) wysokie bezpieczeĹstwo kryminalne
e) pewne rezerwy walut i dĂłbr konsumpcyjnych wĹrĂłd spoĹeczeĹstwa

To jest dobry kapitaĹ startowy by na spokojnie wyjĹÄ z kryzysu. Takie jest moje zdanie w tej sprawie.
_________________
CHCESZ WSPOMĂC FORUM ORAZ ICELAND.PL? WPĹAÄ DATEK!

soley · Wysłany: 11 Mar 2009, 12:52 Temat postu:

I mamy dwie strony medalu.

Konieczko · Gość

To iluminaci w ramach wprowadzania Nowego PorzÄdku Swiata doprowadzili do pozornego rozkwitu islandzkiej gospodarki (by przetestowac jak dziala w pelni kontrolowane i topione w dlugach spoleczenstwo), a obecnie przejmuja wyspe na wlasnosc, by miec kontrole nad wejsciem do wnetrza ziemi, ktore znajduje sie w Sneafelljokull.

Konieczko · Gość

Ten Robert Wade to niezly wizjoner!
Wszystko sie sprawdza...